کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین را به دستور سعدالسلطنه، حاکم دوره قاجار در این شهر و در زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار ساخته‌اند. این بنا یکی از بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین کاروانسراهای درون‌ شهری ایران به شمار می‌رود که در مرکز شهر قزوین، در نزدیکی بازار قدیم و عمارت چهل‌ستون قرار دارد.

هنگام قدم زدن در خیابان امام خمینی قزوین، ورودی زیبایی را خواهید دید که شما را به داخل دعوت می‌کند. در آنجا غرفه‌های جذابی با قاب‌های چوبی سوغاتی‌های ارزشمند قزوین همچون صنایع چوبی، صنایع دستی، هنرهای تجسمی، خوشنویسی و بسیاری اقلام دیگر را عرضه می‌کنند.

ساختمان کاروانسرا شامل بخش‌های متنوعی همچون راسته‌ها (ردیف حجره‌ها)، چهارسوق، تیمچه، مسجد، حمام، حیاط‌ها و اصطبل شترها است. اما از میان تمامی بخش‌ها، چهارسوق اهمیت فزاینده‌ای دارد.

مجموعه تاریخی سعدالسلطنه قزوین تا پیش از جنگ جهانی اول یکی از مهم‌ترین مراکز تجارت در ایران بود. با این حال، برخلاف بسیاری از کاروانسراهای دیگر ایران که دوران افول را تجربه کردند، این بنا سرنوشت متفاوتی را با مرمت و احیای دوباره پیدا کرد.

حالا در ادامه با تیم محتوای بلاگ اتوبوسی پایانه همراه باشید تا اطلاعات گسترده‌تر در مورد موقیعت جغرافیایی و آدرس، تاریخچه، معماری و دوران شکوه و افول آن به دست آورید.

آیا می‌دانید کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین کجاست؟

موقعیت جغرافیایی کاروانسرای سعدالسلطنه در مرکز شهر قزوین بوده و دسترسی به آن بسیار آسان است. این بنا در خیابان امام خمینی قرار دارد و در نزدیکی بازار قدیم قزوین و عمارت چهل‌ستون واقع است. موقعیت مرکزی آن باعث شده که کاروانسرا هم از نظر تاریخی و هم از نظر گردشگری، یکی از نقاط پرجاذبه شهر باشد.

آدرس دقیق: ایران، استان قزوین، شهر قزوین، خیابان امام خمینی، کاروانسرای سعدالسلطنه

ساعت بازدید سرای درون شهری قزوین:

مجموعه تاریخی سعدالسلطنه قزوین همه‌روزه از ساعت ۹ صبح تا ۹ شب پذیرای بازدیدکنندگان است. بهترین زمان بازدید از این مجموعه، ساعات میانی روز تا غروب است که نور طبیعی جلوه‌ای خاص به حیاط‌ها و گنبدهای آجری می‌بخشد. اگر قصد خرید صنایع‌دستی و سوغاتی‌های قزوین را دارید، توصیه می‌شود در ساعات کاری مغازه‌ها (معمولاً ۱۰ صبح تا ۸ شب) مراجعه کنید تا بتوانید از فروشگاه‌ها، گالری‌های هنری و کافه‌های دنج این مجموعه نهایت لذت را ببرید.

جدول مشخصات کلی کاروانسرای درون شهری قزوین

همان‌طور که قسمت‌های بالایی در مورد آن صحبت کردیم، مشخصات مهم این بنای تاریخی و توریستی را می‌توان در قالب جدول زیر ارائه داد:

عنوان	مشخصات
نام اثر	کاروانسرای سعدالسلطنه
مکان	شهر قزوین، خیابان امام خمینی
دوران ساخت	دوره قاجار
بانی/ سازنده	سعدالسلطنه، حاکم وقت قزوین
نوع بنا	کاروانسرای درون‌شهری (تجاری – اقامتی)
وسعت	حدود ۶ هکتار
تعداد سراها	۷ سرا (مانند سعدالسلطنه، نگارالسلطنه، بهشتیان و …)
مهم‌ترین بخش	چهارسوق با گنبد بزرگ کاشی‌کاری‌شده
امکانات قدیمی	حمام، مسجد، چایخانه، آب‌انبار
کاربری امروزی	بازارچه صنایع‌دستی، فروشگاه‌ها، نگارخانه‌ها و مراکز فرهنگی
ثبت جهانی	سال ۲۰۲۳ در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان بخشی از کاروانسراهای ایران
معماری شاخص	آجرکاری، گنبدها و نیم‌گنبدها، ایوانچه‌ها، طاق‌ها و نورگیرها
ویژگی برجسته	بزرگ‌ترین کاروانسرای درون‌شهری ایران
آدرس	ایران، استان قزوین، شهر قزوین، خیابان امام خمینی، کاروانسرای سعدالسلطنه

معماری و بخش‌های مهم مجموعه سعدالسلطنه چگونه است؟

این سرا، یک بنای سنتی ایرانی است که شامل بخش‌های سرپوشیده و روباز می‌شود. معمولا همه اتاق‌ها در اطراف حیاط قرار دارند و رو به آن باز می‌شوند. کاروانسرای سعدالسلطنه هفت سرا دارد که دالان‌های طویل و طاق‌دار این سراها را به یکدیگر متصل می‌کنند. سراهای قیصریه، نگارالسلطنه و بهشتیان از جمله بخش‌های معروف این مجموعه هستند.

با ارزش‌ترین بخش این بنا، چهارسوق آن بوده که فضایی وسیع در محل تقاطع دو راسته اصلی است. گنبدی بزرگ با کاشی‌های رنگارنگ بر فراز چهارسوق ساخته شده است. این گنبد باشکوه، جلوه‌ای منحصر به‌فرد از معماری کاروانسرا را به نمایش می‌گذارد.

ورود به کاروانسرا را با آغاز سفری در تاریخ تجربه کنید!

در همان لحظه‌ای که از دروازه ورودی سرای درون شهری قزوین قدم به درون می‌گذارید، گویی سفری در عمق تاریخ را آغاز می‌کنید. راهروهایی را که با سنگ‌فرش‌های اصیل پوشانده‌اند و حجره‌هایی که با آجرهایی چندصدساله آراسته شده‌اند، شما را به حیاط‌های پرشور و زنده این کاروانسرا هدایت می‌کنند.

طراحی و پلان سرای سعدالسلطنه هنری دیگر از ایرانیان

ساختمان را به صورت چهارضلعی ساخته‌اند و هر ضلع آن به حیاطی با ایوان‌های بزرگ ختم می‌شود. همه تلاش‌ها بر این بود که کاروانیان در این مکان احساس بی‌نیازی کرده و در طول اقامت خود نیازی به خروج از کاروانسرا نداشته باشند. به همین دلیل بیش از یک حمام سنتی، چایخانه، مسجد و آب‌انبار را در آن بنا کرده‌اند.

ویژگی‌های معماری سرا را بشناسید!

گنبدها، دیوارهای گچی، طاق‌ها و طاقچه‌ها از شاخص‌ترین ویژگی‌های معماری کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین هستند. افزون بر این، روزنه‌های نورگیر، درهای چوبی و هنر آجرچینی از جلوه‌های چشمگیر این بنای تاریخی به شمار می‌روند.

کاربری امروز سرای درون شهری قزوین چیست؟

امروزه سعدالسلطنه یک بنای تاریخی و مکانی برای مردم محلی و گردشگران است. درون کاروانسرا، حجره‌های زیبا را با قاب‌های چوبی خواهید دید که صنایع دستی، هنرهای تجسمی، خوشنویسی، سوغات قزوین و محصولات دست‌ساز هنرمندان را عرضه می‌کنند. همچنین کافه‌ها و رستوران‌های متعددی در فضاهای دلنشین این مجموعه میزبان مسافران و مردم محلی هستند.

ثبت جهانی و ملی این کاروانسرای در چه تاریخی بود؟

مجموعه تاریخی سعدالسلطنه قزوین علاوه بر ثبت در فهرست آثار ملی ایران، در سال ۲۰۲۳ نیز طی چهل‌وپنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، همراه با ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر، با عنوان «کاروانسراهای ایرانی» در فهرست میراث جهانی قرار گرفت. این مجموعه جهانی، بیست‌وهفتمین اثر ثبت‌شده ایران در یونسکو به شمار می‌آید.

جاذبه‌های ویژه بزرگترین کاروانسرای درون شهری ایران دیدنی هستند!

یکی از جذاب‌ترین بخش‌های کاروانسرا، موزه اسطوره‌ها و شاهنامه است که در آن مجسمه‌های گِلی اثر «رضا آذری محمدی» به نمایش درآمده‌اند. این آثار هنری را با الهام از داستان‌های شاهنامه و اسطوره‌های کهن ایرانی ساخته‌اند که جلوه‌ای فرهنگی و هنری به مجموعه می‌بخشند.

از بازدید جاهای دیدنی اطراف مجموعه تاریخی سعدالسلطنه غافل نمانید!

کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین در مرکز این شهر قرار گرفته و اطراف آن مجموعه‌ای از بناها و جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی وجود دارد که می‌تواند برنامه مسافرت اتوبوسی شما را کامل‌تر کند. در ادامه فهرستی از مهم‌ترین جاهای دیدنی اطراف این کاروانسرا آمده‌ است:

• کاخ سردار مفخم
• بازار تاریخی قزوین
• دروازه تهران قدیم
• مسجد جامع قزوین
• مسجد نبی (سلطانی)
• موزه خوشنویسی قزوین
• مدرسه و مسجد صالحیه
• عمارت چهل‌ستون قزوین
• حمام قجر (موزه مردم‌شناسی)

نکات و پیشنهادات سفر با اتوبوس به کاروانسرای سعد السلطنه را فراموش نکنید!

برای یک سفر راحت و اقتصادی به قزوین، خرید بلیط اتوبوس از سایت یا اپلیکیشن پایانه بهترین انتخاب است. این روش به شما امکان می‌دهد زمان حرکت، نوع اتوبوس و صندلی دلخواهتان را به ‌سادگی انتخاب کنید. پیشنهاد می‌کنیم بلیط خود را چند روز زودتر تهیه کنید، مخصوصا اگر قصد سفر در روزهای تعطیل یا آخر هفته را دارید. همچنین استفاده از اتوبوس‌های VIP با صندلی‌های راحت و امکانات بیشتر، تجربه‌ای خوشایندتر برای مسیر تهران – قزوین یا شهرهای دیگر به وجود می‌آورد. با این روش می‌توانید سفری راحت داشته باشید و مستقیما از ترمینال قزوین خود را به مرکز شهر و بزرگترین کاروانسرای درون شهری ایران برسانید.